Δικαιώματα, όροι και διατυπώσεις

Διαμονή στο εξωτερικό μέχρι 3 μήνες

Ως υπήκοος της ΕΕ (και της Ισλανδίας, του Λιχτενστάιν, της Νορβηγίας), έχετε το δικαίωμα να σπουδάσετε σε άλλη χώρα της ΕΕ . Αν μείνετε εκεί για λιγότερο από 3 μήνες, χρειάζεστε μόνο ισχύον δελτίο ταυτότητας ή διαβατήριο.

Σε πολλές χώρες της ΕΕ, πρέπει να έχετε πάντοτε μαζί σας την εθνική σας ταυτότητα ή το διαβατήριό σας.

Στις χώρες αυτές, μπορεί να σας επιβληθεί πρόστιμο ή προσωρινή κράτηση αν έχετε αφήσει τα έγγραφα αυτά στο σπίτι, δεν μπορείτε όμως να απελαθείτε μόνο γι' αυτό.

Δήλωση παρουσίας

Ορισμένες χώρες της ΕΕ σας επιβάλλουν την υποχρέωση να δηλώσετε την παρουσία σας εντός εύλογου χρονικού διαστήματος μετά την άφιξή σας και, αν δεν συμμορφωθείτε, μπορεί να σας επιβάλουν κυρώσεις, όπως πρόστιμο.

Πριν από τη μετάβασή σας σε άλλη χώρα, θα πρέπει να ενημερωθείτε από τις εθνικές αρχές για τις προθεσμίες και τους όρους που διέπουν τη δήλωση της παρουσίας σας εκεί.

Χρειάζεστε μόνο το δελτίο ταυτότητας ή το διαβατήριό σας. Δεν θα πρέπει να σας ζητηθεί να καταβάλετε κάποιο ποσό.

Αν μένετε σε ξενοδοχείο, συνήθως αρκεί η συμπλήρωση ενός ειδικού εντύπου και το ξενοδοχείο αναλαμβάνει τις σχετικές διατυπώσεις.

Σε ορισμένες χώρες της ΕΕ, αν παραλείψετε να δηλώσετε την παρουσία σας μπορεί να σας επιβληθεί πρόστιμο, δεν είναι όμως δυνατόν να απελαθείτε μόνο γι'αυτό.

Ίση μεταχείριση

Καθόλη τη διάρκεια της διαμονής σας θα πρέπει να αντιμετωπίζεστε ως υπήκοοι της χώρας αυτής, ιδίως όσον αφορά την εργασία, τις αμοιβές, τα μέσα που διευκολύνουν την πρόσβαση στην εργασία, την εγγραφή σε σχολείο κ.λπ.

Ακόμη και αν επισκέπτεστε τη χώρα ως τουρίστας, δεν θα πρέπει, π.χ., να πληρώνετε υψηλότερα ποσά για την επίσκεψη μουσείων ή την αγορά εισιτηρίων στα μέσα μαζικής μεταφοράς κ.λπ.

Εξαίρεση: Ορισμένες χώρες της ΕΕ μπορεί να λάβουν απόφαση να μη χορηγήσουν σε εσάς και την οικογένειά σας εισοδηματική ενίσχυση για τους πρώτους 3 μήνες διαμονής στη χώρα αυτή ή φοιτητική υποτροφία για την κάλυψη των εξόδων διαβίωσης προτού αποκτήσετε το καθεστώς μόνιμης διαμονής.

Απέλαση

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, η νέα σας χώρα μπορεί να αποφασίσει να σας απελάσει για λόγους δημόσιας τάξης, δημόσιας ασφάλειας ή δημόσιας υγείας, αλλά μόνον αν μπορεί να αποδειχθεί ότι αποτελείτε σοβαρή απειλή.

Η απόφαση απέλασης πρέπει να σας επιδοθεί εγγράφως. Πρέπει να αναφέρει όλους τους λόγους στους οποίους βασίζεται και να ορίζει πώς και μέχρι πότε μπορείτε να ασκήσετε προσφυγή για ακύρωσή της.

Διαμονή στο εξωτερικό για περισσότερους από 3 μήνες

Έχετε το δικαίωμα να διαμένετε σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ (τα 27 κράτη-μέλη, με την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, τη Νορβηγία) στην οποία σπουδάζετε, υπό τον όρο ότι:

• είστε εγγεγραμμένος σε εγκεκριμένο εκπαιδευτικό ίδρυμα
• διαθέτετε επαρκές εισόδημα (από οποιαδήποτε πηγή) που σας επιτρέπει να ζείτε χωρίς να χρειάζεστε εισοδηματική ενίσχυση
• διαθέτετε πλήρη υγειονομική ασφαλιστική κάλυψη εκεί.

Οι εθνικές αρχές δεν επιτρέπεται να θέσουν ως όρο το εισόδημά σας να είναι μεγαλύτερο από εκείνο που δικαιολογεί την καταβολή ενίσχυσης του βασικού εισοδήματος στην εν λόγω χώρα.

Μπορεί να χάσετε το δικαίωμα διαμονής στη χώρα εάν τελειώσετε τις σπουδές σας και δεν μπορείτε να αποδείξετε ότι εργάζεστε ή διαθέτετε επαρκείς πόρους για να ζήσετε εκεί.

Εγγραφή

Κατά τους 3 πρώτους μήνες διαμονής σας στη νέα σας χώρα, δεν μπορεί να σας ζητηθεί να εγγραφείτε σε κάποια αρχή (ώστε να αποκτήσετε έγγραφο που να επιβεβαιώνει το δικαίωμα διαμονής) μπορείτε όμως να το πράξετε αν θέλετε.

Μετά από 3 μήνες διαμονής στη νέα σας χώρα, μπορεί να σας ζητηθεί να εγγραφείτε στην αρμόδια αρχή (συνήθως στο δημαρχείο ή το τοπικό αστυνομικό τμήμα).

Για να αποκτήσετε πιστοποιητικό εγγραφής, θα χρειαστείτε:

• ισχύον δελτίο ταυτότητας ή διαβατήριο
• απόδειξη της εγγραφής σας σε εγκεκριμένο εκπαιδευτικό ίδρυμα
• απόδειξη πλήρους υγειονομικής ασφάλισης
• δήλωση ότι διαθέτετε επαρκείς πόρους για να ζήσετε (οι πόροι αυτοί μπορεί να προέρχονται από τους γονείς σας, τον/την σύζυγο κ.λπ.).

Δεν χρειάζεται να προσκομίσετε άλλα έγγραφα.

Με την εγγραφή σας θα αποκτήσετε πιστοποιητικό εγγραφής. Το πιστοποιητικό αυτό επιβεβαιώνει το δικαίωμά σας να ζήσετε στη νέα σας χώρα. Φέρει το όνομα και τη διεύθυνσή σας καθώς και την ημερομηνία εγγραφής σας στις αρχές.

Το πιστοποιητικό εγγραφής σας πρέπει να εκδίδεται αμέσως και να μην κοστίζει περισσότερο από όσο στους υπηκόους της χώρας το δελτίο ταυτότητας.

Πρέπει να έχει αόριστη διάρκεια ισχύος (να μη χρειάζεται να ανανεώνεται), ίσως όμως να απαιτείται η δήλωση κάθε αλλαγής διεύθυνσης στις τοπικές αρχές.

Σημαντικό: Αν έχετε υποχρέωση εγγραφής, ίσως σας επιβληθεί πρόστιμο αν δεν συμμορφωθείτε, μπορείτε όμως να εξακολουθήσετε να ζείτε στη χώρα αυτή και δεν είναι δυνατό να απελαθείτε μόνο γι' αυτό.

Σε πολλές χώρες, είστε υποχρεωμένος να έχετε πάντοτε μαζί σας το πιστοποιητικό εγγραφής και το εθνικό δελτίο ταυτότητας ή το διαβατήριό σας. Εάν τα έχετε αφήσει στο σπίτι, μπορεί να σας επιβληθεί πρόστιμο αν και δεν είναι δυνατόν να απελαθείτε μόνο γι' αυτόν τον λόγο.

Αν δυσκολεύεστε να αποκτήσετε το πιστοποιητικό εγγραφής μπορείτε να απευθυνθείτε στις υπηρεσίες παροχής βοήθειας της ΕΕ.

Ίση μεταχείριση

Καθόλη τη διάρκεια της διαμονής σας πρέπει να αντιμετωπίζεστε ως υπήκοοι της χώρας αυτής, ιδίως όσον αφορά την εργασία, τις αμοιβές, τα μέσα που διευκολύνουν την πρόσβαση στην εργασία, την εγγραφή σε σχολείο κ.λπ.

Εξαίρεση: Ορισμένες χώρες της ΕΕ μπορεί να αποφασίσουν να μην χορηγήσουν σε φοιτητές υποτροφία για την κάλυψη των εξόδων διαβίωσης προτού λάβουν το καθεστώς μόνιμης διαμονής.

Εντολή εγκατάλειψης της χώρας / Απέλαση

Μπορείτε να ζείτε σε άλλη χώρα της ΕΕ εφόσον πληροίτε τους όρους διαμονής. Αν πάψετε να πληροίτε αυτούς τους όρους, οι εθνικές αρχές μπορούν να σας ζητήσουν να εγκαταλείψετε τη χώρα.

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, η νέα σας χώρα μπορεί να αποφασίσει να σας απελάσει για λόγους δημόσιας τάξης ή δημόσιας ασφάλειας, αλλά μόνον  αν μπορεί να αποδειχθεί ότι αποτελείτε πολύ σοβαρή απειλή.

Η απόφαση απέλασης ή η εντολή εγκατάλειψης της χώρας πρέπει να σας επιδοθεί εγγράφως. Πρέπει επίσης να αναφέρει όλους τους λόγους στους οποίους βασίζεται και να ορίζει πώς και μέχρι πότε μπορείτε να ασκήσετε προσφυγή για ακύρωσή της.

Μόνιμη διαμονή

Αν έχετε ζήσει νόμιμα σε άλλη χώρα της ΕΕ για 5 χρόνια χωρίς διακοπή -ως φοιτητής- αποκτάτε αυτόματα το δικαίωμα μόνιμης διαμονής εκεί. Μπορείτε δηλαδή να μείνετε στη χώρα αυτή όσο θέλετε.

Η συνέχεια της διαμονής σας δεν επηρεάζεται από:

• προσωρινές απουσίες (μικρότερες των 6 μηνών το έτος)
• μεγαλύτερες απουσίες για υποχρεωτική στρατιωτική θητεία
• απουσία 12 συνεχών μηνών για σημαντικούς λόγους, όπως π.χ. εγκυμοσύνη και τοκετός, σοβαρή ασθένεια, εργασία, επαγγελματική κατάρτιση ή απόσπαση σε άλλη χώρα.

Σημαντικό: Μπορεί να χάσετε το δικαίωμα μόνιμης διαμονής εάν ζήσετε εκτός της χώρας αυτής για πάνω από 2 συνεχή έτη.

Κάρτα μόνιμης διαμονής

Η κάρτα είναι διαφορετική από το πιστοποιητικό εγγραφής το οποίο είναι υποχρεωτικό σε ορισμένες χώρες. Η κάρτα μόνιμης διαμονής δεν είναι υποχρεωτική. Επιβεβαιώνει το δικαίωμά σας να ζήσετε άνευ όρων στη χώρα στην οποία διαμένετε μόνιμα.

Αυτό σημαίνει ότι οι αρχές δεν μπορούν πλέον να σας ζητήσουν να αποδείξετε ότι έχετε θέση εργασίας, επαρκείς πόρους, υγειονομική ασφάλιση κ.λπ. Η κάρτα μόνιμης διαμονής μπορεί να σας φανεί χρήσιμη όταν συνδιαλέγεστε με τις αρχές ή για τη διεκπεραίωση διοικητικών διατυπώσεων.

Όταν κάνετε αίτηση στις αρχές για κάρτα μόνιμης διαμονής, αυτές είναι υποχρεωμένες να την εκδώσουν το ταχύτερο δυνατό και έναντι ποσού το οποίο δεν θα είναι μεγαλύτερο από αυτό που καταβάλλουν οι υπήκοοι της χώρας αυτής για τα δελτία ταυτότητας. Αν δεν το πράξουν, μπορείτε να απευθυνθείτε στις υπηρεσίες παροχής βοήθειας της ΕΕ.

Η κάρτα θα πρέπει να έχει ισχύ αορίστου χρόνου και δεν χρειάζεται να ανανεώνεται.

Για την έκδοσή της, πρέπει να προσκομίσετε απόδειξη ότι ζείτε στη χώρα αυτή επί 5 χρόνια, π.χ. έγκυρο πιστοποιητικό εγγραφής που εκδόθηκε μόλις φθάσατε.

Ίση μεταχείριση

Κατά τη μόνιμη διαμονή σας στη χώρα αυτή, έχετε τα ίδια δικαιώματα, οφέλη και υποχρεώσεις με τους υπηκόους της, υπό τους ίδιους όρους.

Απέλαση

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, η χώρα στην οποία ζείτε μπορεί να αποφασίσει να σας απελάσει για λόγους δημόσιας τάξης ή δημόσιας ασφάλειας, αλλά μόνον αν μπορεί να αποδειχθεί ότι αποτελείτε πολύ σοβαρή απειλή.

Η απόφαση απέλασης πρέπει να σας επιδοθεί εγγράφως. Πρέπει επίσης να αναφέρει όλους τους λόγους στους οποίους βασίζεται και να ορίζει πώς και μέχρι πότε μπορείτε να ασκήσετε προσφυγή για ακύρωσή της.