Τα «πράσινα» επαγγέλματα με τη μεγαλύτερη ζήτηση στην Ε.Ε.

Στις τελευταίες δημοσιεύσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) σε συνεργασία με το CEDEFOP σχετικά με τις δεξιότητες για την πράσινη οικονομία και την απασχόληση τονίζεται μεταξύ άλλων πως η απόκτηση κατάλληλων δεξιοτήτων για τις πράσινες θέσεις εργασίας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει η μετάβαση σε μια πιο πράσινη οικονομία.

Σήμερα, τα κενά των δεξιοτήτων έχουν ήδη αναγνωριστεί ως ένα σημαντικό πρόβλημα σε μια σειρά από τομείς, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η ενέργεια και η αποδοτικότητα των πόρων, η ανακαίνιση των κτιρίων, η κατασκευή, οι περιβαλλοντικές υπηρεσίες. Η υιοθέτηση και διάδοση των καθαρών τεχνολογιών απαιτεί δεξιότητες στην εφαρμογή της τεχνολογίας, την προσαρμογή και τη συντήρηση. Οι δεξιότητες είναι επίσης ζωτικής σημασίας για τις οικονομίες και τις επιχειρήσεις, τους εργαζομένους και τους επιχειρηματίες, για να ανταποκρίνονται και να προσαρμόζονται γρήγορα στις αλλαγές που προκύπτουν από τις πολιτικές για το περιβάλλον ή την αλλαγή του κλίματος.

Στο πλαίσιο αυτό, η ΔΟΕ πραγματοποίησε εφαρμοσμένη έρευνα για τις τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες σε δεξιότητες για την πράσινη οικονομία. Οι χώρες που καλύφθηκαν ήταν: Αυστραλία, Μπαγκλαντές, Βραζιλία, Κίνα, Κόστα Ρίκα, Δανία, Αίγυπτος, Εσθονία, Γαλλία, Γερμανία, Ινδία, Ινδονησία, Μάλι, Φιλιππίνες, Δημοκρατία της Κορέας, Νότια Αφρική, Ισπανία, Ταϊλάνδη, Ουγκάντα, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ.

Oι κοινοτικοί στόχοι για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών έχουν αλλάξει ριζικά το τοπίο και ολοένα περισσότεροι τομείς, από τις τεχνολογίες πληροφορικής μέχρι τις μεταφορές, απαιτούν «πράσινα» επαγγελματικά προσόντα. Μέσα σε μόλις λίγα χρόνια, μεταξύ 2005 και 2009, μόνο ο τομέας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας υπολογίζεται ότι δημιούργησε πάνω από 220.000 νέες θέσεις εργασίας στην Ευρώπη.

Σύμφωνα, μάλιστα, με την Πασκαλίν Ντεσί (Pascaline Descy), επικεφαλής Έρευνας και Ανάλυσης Πολιτικής του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (cedefop), με έδρα τη Θεσσαλονίκη, «αν η ΕΕ προσεγγίσει τους στόχους για την αειφόρο ανάπτυξης, που περιγράφονται στη στρατηγική ’Ευρώπη 2020’, η προοπτική για την απασχόληση στην Ευρώπη είναι η δημιουργία περισσότερων από 1 εκατ. θέσεων εργασίας».

Αν και οι «πράσινες» δεξιότητες τείνουν να εξελιχθούν σε προαπαιτούμενο για σχεδόν κάθε μορφής εργασίας, ωστόσο πρόσφατη έκθεση του Cedefop κατέγραψε μια σειρά από προβλήματα και αδυναμίες, που αφορούν τόσο τις κυβερνήσεις και τους εργοδότες, όσο και τους ίδιους τους εργαζόμενους.

Η έκθεση, με τίτλο «Green Skills and Environmental Awareness in Vocational Education and Training», χαρτογράφησε τις εξελίξεις σε εννέα επαγγέλματα σε οκτώ ευρωπαϊκές χώρες (Ελλάδα, Γερμανία, Ιταλία, Ουγγαρία, Ολλανδία, Σλοβακία, Φιλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο). Τα επαγγέλματα που μπήκαν στο μικροσκόπιο ήταν: επιστήμονες νανοτεχνολογίας, μηχανικοί περιβάλλοντος, ενεργειακοί επιθεωρητές, ηλεκτρολόγοι, εγκαταστάτες φωτοβολταϊκών, εργάτες μόνωσης, εξειδικευμένοι «λαμαρινάδες», επιθεωρητές εκπομπών ρύπων οχημάτων και συλλέκτες ανακυκλώσιμων υλικών.

Ποια είναι τα πρώτα συμπεράσματα; Σύμφωνα με το ενημερωτικό σημείωμα της έκθεσης, για πολλές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον περιβαλλοντικό κλάδο, η τρέχουσα οικονομική κρίση σημαίνει ότι, λόγω και της ανεργίας, έχουν ευκολότερη πρόσβαση σε εργαζόμενους με επαγγελματικά προσόντα. Το γεγονός αυτό τις ενθαρρύνει να κόψουν δαπάνες, που αφορούν εκπαίδευση των εργαζομένων για την απόκτηση «πράσινων» δεξιοτήτων.

H έκθεση του Cedefop έδειξε ότι πολλά πράσινα επαγγέλματα δεν δελεάζουν τους νέους και τις γυναίκες, γιατί θεωρούνται «βαριά» χειρονακτικά.

«Τα πράσινα επαγγέλματα χαμηλότερων προσόντων ’υποφέρουν’ από την αρνητική εικόνα [που υπάρχει για ορισμένα από αυτά. Οι εθνικές πολιτικές για την αύξηση των πράσινων δεξιοτήτων στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, χρειάζεται να αντιμετωπίσουν το γεγονός ότι ανάμεσα σε δύο κρίσιμες πληθυσμιακές ομάδες -τους νέους και τις γυναίκες- οι πράσινες θέσεις εργασίας δεν θεωρούνται επιθυμητές και ελκυστικές», δηλώνει ο Αντόνιο Ρανιέρι (Antonio Ranieri), στέλεχος του Cedefop.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, από την πλευρά τους, θα πρέπει να μεριμνήσουν για βελτιωμένα συστήματα χαρτογράφησης, πιστοποίησης και κατηγοριοποίησης των «πράσινων» επαγγελματικών προσόντων και για ένα συνεπές και σταθερό πλαίσιο πολιτικής, αλλά και για τον καλό συντονισμό των διάφορων πολιτικών στον χώρο. Παράλληλα, θα πρέπει να δρομολογήσουν καμπάνιες ενημέρωσης και συμβουλευτικές συνεδρίες, ώστε σταδιακά να φύγει η «ρετσινιά» από τα πράσινα επαγγέλματα χαμηλότερων εργασιακών προσόντων. Σύμφωνα με την έκθεση, για τις χώρες Γερμανία, Φιλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο προβλέπεται μελλοντική αύξηση στον όγκο των θέσεων εργασίας για τα περισσότερα από τα εννέα επαγγέλματα που εξετάζονται.

Η ζήτηση για μηχανικούς περιβάλλοντος αναμένεται να αυξηθεί κα στις οκτώ χώρες και ιδίως στη Σλοβακία, όπου ξεκινάει από χαμηλά. Αύξηση της ζήτησης για επιστήμονες νανοτεχνολογίας αναμένεται κυρίως στη βόρεια Ευρώπη και ιδίως στο Ην. Βασίλειο και τη Γερμανία.

Περισσότερους ενεργειακούς επιθεωρητές, ηλεκτρολόγους, εγκαταστάτες φωτοβολταϊκών, εργάτες μόνωσης και εξειδικευμένους «λαμαρινάδες» εκτιμάται ότι θα ζητήσουν στα επόμενα χρόνια οι περισσότερες από τις οκτώ χώρες, αν και η ζήτηση δεν είναι ομοιόμορφη μεταξύ τους.

Σε Ελλάδα και Ιταλία, τα προγράμματα χρηματοδότησης φωτοβολταϊκών έχουν ενεργοποιήσει τα αισθητήρια των πολιτών, σε ότι αφορά τα περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη της εγκατάστασης τέτοιων συστημάτων, με ότι αυτό σημαίνει και για την αγορά εργασίας.

Η ζήτηση για εργαζόμενους υψηλά εξειδικευμένους στον τομέα της συλλογής κΣτις τελευταίες δημοσιεύσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) σε συνεργασία με το CEDEFOP σχετικά με τις δεξιότητες για την πράσινη οικονομία και την απασχόληση τονίζεται μεταξύ άλλων πως η απόκτηση κατάλληλων δεξιοτήτων για τις πράσινες θέσεις εργασίας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει η μετάβαση σε μια πιο πράσινη οικονομία.

Σήμερα, τα κενά των δεξιοτήτων έχουν ήδη αναγνωριστεί ως ένα σημαντικό πρόβλημα σε μια σειρά από τομείς, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η ενέργεια και η αποδοτικότητα των πόρων, η ανακαίνιση των κτιρίων, η κατασκευή, οι περιβαλλοντικές υπηρεσίες. Η υιοθέτηση και διάδοση των καθαρών τεχνολογιών απαιτεί δεξιότητες στην εφαρμογή της τεχνολογίας, την προσαρμογή και τη συντήρηση. Οι δεξιότητες είναι επίσης ζωτικής σημασίας για τις οικονομίες και τις επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους και τους επιχειρηματίες, για να ανταποκρίνονται και να προσαρμόζονται γρήγορα στις αλλαγές που προκύπτουν από τις πολιτικές για το περιβάλλον ή την αλλαγή του κλίματος.

Στο πλαίσιο αυτό, η ΔΟΕ πραγματοποίησε εφαρμοσμένη έρευνα για τις τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες σε δεξιότητες για την πράσινη οικονομία. Οι χώρες που καλύφθηκαν ήταν: Αυστραλία, Μπαγκλαντές, Βραζιλία, Κίνα, Κόστα Ρίκα, Δανία, Αίγυπτος, Εσθονία, Γαλλία, Γερμανία, Ινδία, Ινδονησία, Μάλι, Φιλιππίνες, Δημοκρατία της Κορέας, Νότια Αφρική, Ισπανία, Ταϊλάνδη, Ουγκάντα, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ.

Oι κοινοτικοί στόχοι για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών έχουν αλλάξει ριζικά το τοπίο και ολοένα περισσότεροι τομείς, από τις τεχνολογίες πληροφορικής μέχρι τις μεταφορές, απαιτούν «πράσινα» επαγγελματικά προσόντα. Μέσα σε μόλις λίγα χρόνια, μεταξύ 2005 και 2009, μόνο ο τομέας των ανανεώσιμων πηγών ενέργαι διαχείρισης αποβλήτων και της ανακύκλωσης αναμένεται να αυξηθεί σε κάποιες χώρες, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, η Ιταλία και η Σλοβακία. Αντίθετα, οι αλλαγές νομοθεσίας στην Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο προβλέπεται να μειώσουν τη ζήτηση για ενεργειακούς επιθεωρητές, εγκαταστάτες φωτοβολταϊκών και εργάτες μόνωσης.

Το ίδιο ισχύει για τους επιθεωρητές εκπομπών ρύπων στα οχήματα, σε ορισμένες χώρες, όπως η Γερμανία (εξαιτίας της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης των πολιτών, που περιορίζει την αγορά/χρήση αυτοκινήτων), η Ολλανδία (συνεπεία παραγόντων όπως οι φορολογικές επιβαρύνσεις για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα πετρελαιοκίνητα και βενζινοκίνητα αυτοκίνητα) και το Ηνωμένο Βασίλειο (όπου υπάρχει σχεδιασμός για λιγότερους ελέγχους τύπου «ΚΤΕΟ").

«Όπως οι περισσότεροι ’κήποι’, η πράσινη οικονομία της Ευρώπης χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμη», καταλήγει η έκθεση του cedefop.

(Πληροφορίες: “Η Καθημερινή” και ΑΠΕ/ΜΠΕ)

Παναγιώτης Χαρίτος