Στρατηγικές για την βελτίωση της ψυχικής ανθεκτικότητας
Η ανάπτυξη της ψυχικής ανθεκτικότητας είναι ένα προσωπικό ταξίδι. Οι άνθρωποι δεν αντιδρούν όλοι το ίδιο στις τραυματικές εμπειρίες και στα αγχογόνα γεγονότα της ζωής. Μια προσέγγιση για την αύξηση της ανθεκτικότητας που λειτουργεί για ένα άτομο, θα μπορούσε να μην είναι αποτελεσματική για ένα άλλο. Ωστόσο, είναι κοινά αποδεκτό ότι υπάρχουν τρόποι και πρακτικές που έχει φανεί να βοηθούν σημαντικά στην ενίσχυση της ικανότητας μας να διαχειριζόμαστε και τελικά να ξεπερνάμε τα εμπόδια που συναντάμε. Το κλειδί είναι να προσδιορίσετε τους τρόπους που μπορούν να λειτουργήσουν καλύτερα για εσάς ως μέρος της προσωπικής σας στρατηγικής για την βελτίωση των ψυχικών αντοχών σας.
Εγώ και οι άλλοι
Επενδύστε στις σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους. Αναπτύξτε δυνατές και ζεστές σχέσεις με αγαπημένα πρόσωπα και φίλους, αλλά επίσης δικτυωθείτε και σε ευρύτερες κοινωνικές ομάδες που σας εκφράζουν. Η δυνατότητα να μοιραζόμαστε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ανησυχίες μας μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα ανακουφιστική στις δύσκολες στιγμές.
Μην βλέπετε τις κρίσεις ως ανυπέρβλητα εμπόδια
Δεν μπορείτε να αλλάξετε το γεγονός ότι θα προκύψουν δυσκολίες και προβλήματα, αλλά μπορείτε να αλλάξετε τρόπο με τον οποίο τα ερμηνεύετε και τα διαχειρίζεστε, αντιμετωπίζοντας τα με ψυχραιμία και ρεαλισμό και όχι σαν ανυπέρβλητα εμπόδια. Ανθεκτικότητα είναι να προχωράει κανείς, αποδεχόμενος τις δυσκολίες. Όταν εμφανίζονται οι αντιξοότητες, το άγχος ή το τραύμα, μπορεί να κυριευτούμε από θυμό, θλίψη και πόνο, αλλά είναι σημαντικό να είμαστε σε θέση να παραμείνουμε λειτουργικοί, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά.
Αντιμετωπίζοντας την αλλαγή ως αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής
Συχνά, τα δεδομένα της ζωής μας ανατρέπονται λόγω διαφόρων γεγονότων. Είναι πιο βοηθητικό να εστιάσουμε στις καταστάσεις εκείνες τις οποίες μπορούμε να αλλάξουμε, παρά σε εκείνες για τις οποίες δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Εξετάστε την κατάσταση που σας αγχώνει σε ένα ευρύτερο πλαίσιο και δείτε την υπό το πρίσμα μιας μακροπρόθεσμης προοπτικής.
Θέτοντας ξεκάθαρους και ρεαλιστικούς στόχους
Η ύπαρξη ξεκάθαρων προσωπικών στόχων μπορεί να μας δείξει τον «δρόμο» που πρέπει να κινηθούμε σε δύσκολες περιόδους. Η πραγματοποίηση ενός μικρού βήματος προς την κατεύθυνση των στόχων μας είναι προτιμότερη από το να αισθανόμαστε ακινητοποιημένοι, εξαιτίας της τάσης μας να εστιάζουμε σε μεγάλα και δύσκολα πραγματοποιήσιμα άλματα. Επίσης, θέτοντας ρεαλιστικούς στόχους που μπορούμε να πετύχουμε, προσφέρουμε στον εαυτό μας την αίσθηση ολοκλήρωσης ενός σκοπού. Έτσι, θα νιώσουμε πιο σίγουροι και πιο δυνατοί για τη συνέχεια.
Διατηρώντας την αισιοδοξία
Αυτό που έχει συμβεί στο παρελθόν μπορεί να μην αλλάζει, αλλά μπορούμε πάντα να κοιτάμε μπροστά, προς το μέλλον, με μια αισιόδοξη ματιά. Είναι προτιμότερο να ονειρεύεστε αυτά που θέλετε να έρθουν στην συνέχεια, παρά να σπαταλάτε χρόνο και ενέργεια ανησυχώντας μήπως σας συμβούν αυτά που φοβάστε.
Ανακαλύπτοντας νέες πτυχές του εαυτού μας
Πολύ συχνά, άνθρωποι που έχουν βιώσει εξαιρετικά δύσκολες εμπειρίες αναφέρουν ότι όχι μόνο έμαθαν πράγματα για τον εαυτό τους, αλλά κι ότι ανακάλυψαν δύναμη μέσα τους που δεν γνώριζαν ότι είχαν. Δείτε, λοιπόν, την εκάστοτε δυσκολία σαν ένα αγώνα στον οποίο πρέπει να βρείτε τρόπους να βγείτε νικητές.
Παίρνοντας θέση σε ότι μας δυσκολεύει
Πολλά από τα γεγονότα της συλλογικής μας πραγματικότητας επιβαρύνουν σημαντική τις ψυχικές μας αντοχές. Δεν αρκεί να αγνοούμε τις δυσκολίες ή απλώς να ευχόμαστε να ήταν τα πράγματα διαφορετικά. Πάρτε θέση, αναλάβετε δράση, μην μένετε παθητικοί στα γεγονότα.
Φροντίζοντας τον εαυτό μας
Και φυσικά η καλύτερη άμυνα απέναντι στις δυσκολίες είναι η φροντίδα του εαυτού μας. Βρείτε χρόνο μες τη μέρα σας για να κάνετε τα πράγματα που σας αρέσουν, αλλά και για να χαλαρώσετε, επιτρέψτε στον εαυτό σας να ζήσει όπως εσείς θέλετε, μείνετε ευέλικτοι στις ευκαιρίες και στις δυσκολίες που θα προκύψουν, διεκδικήστε την ικανοποίηση των συναισθηματικών σας αναγκών.
Συνοψίζοντας όσα προαναφέρθηκαν, σκεφτείτε την ψυχική ανθεκτικότητα σαν να κάνετε rafting σε ένα όμορφο ποτάμι. Στη διαδρομή σας θα συναντήσετε ήρεμα νερά, ορμητικά νερά, βαθιά νερά, στροφές και ξέρες. Οι εμπειρίες σας, η εμπιστοσύνη στις ικανότητες σας, το θάρρος σας, οι σύντροφοι σας στο ταξίδι, τα πλάνα που είχατε όταν ξεκινήσατε, είναι αυτά που θα σας βοηθήσουν να ξεπεράσετε τα εμπόδια της διαδρομής. Έχετε πάντα την επιλογή να βγείτε και να ξεκουραστείτε στις όχθες του ποταμιού. Αλλά, να θυμάστε, ότι για να φτάσετε στο τέλος της διαδρομής, θα πρέπει να ξαναμπείτε στη σχεδία σας και να συνεχίσετε το ταξίδι…
Πηγές
Hand, M.P., (2008), Psychological Resilience:The Influence of Positive and Negative Life Events Upon Optimism, Hope, and Perceived Locus of Control, VDM Publishing.
Gonzales, L., (2012), Surviving Survival: The Art and Science of Resilience, NYC: W. W. Norton & Company.
American Psychological Association, The Road to Resilience, (www.apa.org)
Ματίνα Λαγουδάκη
Ψυχολόγος