Αντιδρώντας με θετικό τρόπο σε μια αρνητική κριτική

«Υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να αποφύγεις την κριτική...

Να μην κάνεις τίποτα, να μη λες τίποτα, να είσαι τίποτα..»

Αριστοτέλης

Η αρνητική κριτική αποτελεί τον κυρίαρχο φόβο της επαγγελματικής και προσωπικής μας καθημερινότητας, κριτική για αυτά που δεν κάνουμε ή για αυτά που θα μπορούσαμε να κάνουμε καλύτερα, κριτική που συχνά πληγώνει και οδηγεί σε κακή αντιμετώπιση των καταστάσεων. Με τον όρο, βέβαια, αρνητική κριτική αναφερόμαστε σε εκείνου του είδους την άδικη και κακόβουλη κριτική που σκοπό έχει να μειώσει το συνομιλητή, και όχι για την καλοπροαίρετη κριτική που έχει σκοπό να μας βοηθήσει να βελτιωθούμε και να διορθώσουμε κάποια εσφαλμένα σημεία. Ωστόσο, ακόμα και αυτή μπορεί να γίνει ένα πολύτιμο εργαλείο για την επαγγελματική και προσωπική μας ανάπτυξη, αν αποκτήσουμε μια θετική στάση και τη διαχειριστούμε σωστά. Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Διαβάστε μερικές πρακτικές συμβουλές προκειμένου να νικήσει η θετική σκέψη έναντι της αρνητικής κριτικής. 

Πάρτε μια βαθιά ανάσα και διατηρείστε τη ψυχραιμία σας

Στο άκουσμα μιας αρνητικής κριτικής, συνήθως αισθανόμαστε αδικημένοι, προσβεβλημένοι, θιγμένοι και η πρώτη μας αντίδραση είναι να την αντικρούσουμε άμεσα, ώστε να αποδείξουμε στον συνομιλητή μας ότι έχει άδικο, μια αντίδραση που βασίζεται στο συναίσθημα και όχι τη λογική. Δώστε στον εαυτό σας λίγο χρόνο να ηρεμήσει και ανακτήσει την ψυχραιμία του. Αν προσποιηθείτε πώς παραμένετε ψύχραιμοι τη στιγμή που δέχεστε την κριτική, το μυαλό σας γρήγορα θα προσαρμοστεί με αυτή την αντίδραση και τελικά θα βρεθείτε σε αυτή την συναισθηματική κατάσταση. Ένας αποτελεσματικός τρόπος για να ελέγχετε τα συναισθήματά σας είναι να πάρετε μερικές βαθιές αναπνοές και να συγκεντρωθείτε σε αυτά που ακούτε, χωρίς να προσπαθείτε να τα «ερμηνεύσετε». Απαντήστε αφότου έχετε πετύχει την αυτοκυριαρχία σας, ώστε οι απαντήσεις σας να είναι νηφάλιες και ισορροπημένες.

Μην δέχεστε μια κριτική χωρίς λογική αιτιολόγηση

Μερικές φορές, οι άνθρωποι προχωρούν σε κριτική ή χαρακτηρισμούς χωρίς ουσιαστικό λόγο. Σε μια τέτοια κριτική, προϊόν αποκλειστικά κακόβουλης σκοπιμότητας, επιλέξτε να μην προσβληθείτε. Σε μια τέτοια περίπτωση, καλό είναι να παραμένετε αδιάφοροι και να αγνοήσετε εντελώς την κατάσταση. Επίσης, κάποιες φορές χρειάζεται να δείχνετε κατανόηση στο φαινόμενο της «κακιάς μέρας» του άλλου, όταν δηλαδή ο εργοδότης σας ή ο συνάδερφός σας μπορεί να έκανε ένα αρνητικό σχόλιο για την απόδοσή σας, χωρίς πραγματικά να το εννοούσε, μόνο και μόνο επειδή ο ίδιος νιώθει πίεση στη δική του ζωή ή απλώς επειδή είχε κακή διάθεση εκείνη τη μέρα. Αν βέβαια, η «κακιά μέρα» είναι η κάθε μέρα, τότε αποδεχθείτε το γεγονός ότι πρέπει να συνεργαστείτε με έναν τέτοιο άνθρωπο.

Προσπαθήστε να διατηρήσετε ένα θετικό τρόπο σκέψης

Είναι απόλυτα φυσιολογικό και αναμενόμενο μια αρνητική κριτική να επηρεάζει τη θετικότητα μας. Είναι πολύ σημαντικό, όμως, να μην αφήνουμε ένα αρνητικό σχόλιο στην εργασία να καταστρέφει την υπόλοιπη ζωή μας. Αξιολογήστε την πραγματική σημασία αυτού που ειπώθηκε και επιλέξτε αν έχει νόημα να το αναλύσετε περισσότερο. Αν όντως έχει, τότε διερευνήστε πως μπορεί να σας βοηθήσει να βελτιωθείτε. Είναι σημαντικό, εξάλλου, να θυμάστε ότι συνήθως η κριτική χτυπά σε ευαίσθητα σημεία και έτσι μας βοηθά να εξερευνήσουμε ανεπίλυτα ζητήματα του εαυτού μας. Αν, όμως, καταλήξετε ότι δεν έχει να σας προσφέρει κάτι θετικό, τότε απλά ξεχάστε το. Προσπαθήστε να ασχοληθείτε με ενδιαφέροντα που σας φτιάχνουν την διάθεση ή βρεθείτε με αγαπημένα σας πρόσωπα. Η σκληρή κριτική, εξάλλου, είναι αυτή που μας διδάσκει να μη στεναχωριόμαστε με μικρά σχόλια ή απόψεις για μικρά ζητήματα της ζωής.

Αποδεχτείτε το γεγονός ότι όλοι δεχόμαστε κριτική

Η πιο δύσκολη ίσως συμβουλή σχετικά με την διαχείριση της αρνητικής κριτικής είναι ότι πρέπει απλά να αποδεχτούμε ότι θα τη συναντήσουμε, όσο και αν προσπαθήσουμε να την αποφύγουμε. Είναι δεδομένο ότι δεν μπορούμε να έχουμε ικανοποιημένους τους πάντες. Συνεχώς θα βρίσκονται άνθρωποι με διαφορετικές απόψεις από τις δικές μας, που ίσως να είναι και «πρόθυμοι» να μας κριτικάρουν. Γι' αυτό και δεν υπάρχει λόγος να το «παίρνουμε προσωπικά». Απλά ακούμε, επεξεργαζόμαστε και δεχόμαστε αυτά που κρίνουμε πως λέγονται για το καλό μας και μόνο. Αφού δεν υπάρχει τρόπος να αποφύγουμε την κριτική, είναι προτιμότερο να επικεντρωθούμε στους τρόπους να τη διαχειριστούμε σωστά και έξυπνα.

Όπως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν είναι η ίδια η κριτική που μας προκαλεί όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα, αλλά ο τρόπος που εμείς οι ίδιοι αντιλαμβανόμαστε και διαχειριζόμαστε αυτή την κριτική. Έτσι, η αντιμετώπιση της με θετικό τρόπο μπορεί αφενός να μας προστατεύσει από ανώφελους καβγάδες και αφετέρου να μας θωρακίσει απέναντι στην αρνητικότητα που συχνά συναντάμε.

Ματίνα Λαγουδάκη
Ψυχολόγος MSc