Γενική Περιγραφή: Ο Ειδικός Πωλήσεων είναι υπάλληλος εμπορικού καταστήματος ή επιχείρησης και ασχολείται με την εξυπηρέτηση πελατών, αποσκοπώντας στη διάθεση προϊόντων ή υπηρεσιών σε αυτούς έναντι χρηματικού ποσού.
Ανάλογα με το χώρο στον οποίο απασχολείται, το επάγγελμα του Ειδικού Πωλήσεων περιλαμβάνει τις εξής δραστηριότητες:
Την απευθείας πώληση των προϊόντων ή και υπηρεσιών στον τομέα πωλήσεων ενός μεγάλου ή μικρού καταστήματος, γραφείου, επιχείρησης. Στην περίπτωση αυτή, ο Ειδικός Πωλήσεων υποδέχεται τον πελάτη, συζητά μαζί του για το προϊόν που τον ενδιαφέρει, παρουσιάζει τα προϊόντα, περιγράφει και εξηγεί τον τρόπο λειτουργίας ή χειρισμού, τονίζει τα πλεονεκτήματά τους και προσπαθεί να τον πείσει για την αγορά τους. Στην περίπτωση που προωθεί υπηρεσίες, διαπιστώνει τις ανάγκες του πελάτη, προτείνει και συμφωνεί για την πώληση της συγκεκριμένης υπηρεσίας. Επίσης, κανονίζει σε συνεννόηση με τον πελάτη για τον τρόπο παράδοσης και πληρωμής, στην περίπτωση που το προϊόν ή η υπηρεσία δεν είναι άμεσα διαθέσιμα. Είναι υπεύθυνος, ακόμα, για την τακτοποίηση και παρουσίαση των προϊόντων μέσα στο κατάστημα και παρακολουθεί την επάρκειά τους στις προθήκες και στα ράφια του καταστήματος. Σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι δυνατό να συσκευάζει ή να χειρίζεται ταμειακή μηχανή ή, ακόμη, να συντάσσει τα δελτία παραγγελίας-πώλησης των προϊόντων/υπηρεσιών.
Όταν ασχολείται με την έμμεση πώληση προϊόντων ή υπηρεσιών ο Ειδικός Πωλήσεων αναλαμβάνει την προώθησή τους σ' ένα γεωγραφικό τομέα, για λογαριασμό της επιχείρησης που εργάζεται. Στην περίπτωση αυτή, επικοινωνεί με τους παλαιούς πελάτες (παροχή υπηρεσιών μετά την πώληση, ενημέρωση για νέα προϊόντα/υπηρεσίες), ασχολείται με την αναζήτηση νέων πελατών (τηλεφωνική ή και έντυπη επικοινωνία με νέο αγοραστικό κοινό), καθορίζει συναντήσεις και προετοιμάζει επισκέψεις, διερευνά τις ανάγκες πελατών (με απευθείας ερωτήσεις, ερωτηματολόγια κ.λπ.), αναλύει στοιχεία (στατιστικά-οικονομικά), προετοιμάζει τις παραγγελίες και προγραμματίζει μελλοντικές ενέργειες.
Εξοπλισμός και Μέσα: Στην καθημερινή εργασία του, ο Ειδικός Πωλήσεων χρησιμοποιεί εξοπλισμό αυτοματισμού γραφείου (τηλέφωνα, φωτοτυπικό, fax, υπολογιστική μηχανή), διαφημιστικά έντυπα ή δείγματα (κατά περίπτωση), έντυπα παραγγελιών και προσωπικό υπολογιστή (PC) με δυνατότητα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail).
Προϋποθέσεις Άσκησης Επαγγέλματος: Για το επάγγελμα του Ειδικού Πωλήσεων απαιτείται άδεια άσκησης του επαγγέλματος, που παρέχεται από το οικείο κατά περίπτωση επαγγελματικό επιμελητήριο, ένωση ή φορέα, όπως την Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών, Υπουργείο Εμπορίου. Πολλές φορές, εργάζονται στο χώρο και άτομα χωρίς ειδική άδεια.
Επαγγελματική Κατοχύρωση: Σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει νομοθετική ρύθμιση που κατοχυρώνει το επάγγελμα (Ν.1569, Ν.2170 εμπορικός νόμος).
Απαιτούμενη Εκπαίδευση: Για να προσληφθεί κάποιος στο τμήμα πωλήσεων μιας εταιρείας πρέπει απαραίτητα να έχει απολυτήριο λυκείου. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια πολλές εταιρείες προτιμούν άτομα με πτυχίο ΑΕΙ, κυρίως οικονομικής ή χρηματοοικονομικής κατεύθυνσης. Οι επιθυμητές για την άσκηση του επαγγέλματος γνώσεις παρέχονται από ΑΕΙ, ΤΕΙ και ΙΕΚ συναφών ειδικοτήτων. Συνήθως οι εταιρείες αναλαμβάνουν την πρακτική εκπαίδευση και εξάσκηση των εργαζομένων σε αυτές, συχνά, με αυτοεπιδοτούμενα εκπαιδευτικά σεμινάρια.
Απαιτούμενες Δεξιότητες: Ο Ειδικός Πωλήσεων πρέπει να χαρακτηρίζεται από:
Επαγγελματικές Προοπτικές: Η αγορά είναι πολύ ανταγωνιστική και ρευστή, αλλά πάντοτε ανοιχτή για δυναμικά και δραστήρια στελέχη πωλήσεων. Έτσι, σήμερα η ζήτηση στην αγορά εργασίας για έμπειρους Ειδικούς Πωλήσεων είναι μεγάλη, παρόλο που υπάρχει αντίστοιχα μεγάλη προσφορά νέων στελεχών με αυξημένα εκπαιδευτικά προσόντα.
Οι αμοιβές των Ειδικών Πωλήσεων στα καταστήματα είναι συνήθως χαμηλές, ενώ οι Πωλητές που δραστηριοποιούνται στις έμμεσες πωλήσεις είναι καλύτερα αμειβόμενοι. Το ύψος των αποδοχών τους είναι ανάλογο με την αξία των προϊόντων ή υπηρεσιών που προωθούν και μπορεί να φθάσει σε αρκετά υψηλά επίπεδα, όταν προσαυξάνεται με μηνιαίο ή ετήσιο bonus, ή ποσοστά επί των πωλήσεων που πραγματοποιεί. Επιπλέον, ορισμένες επιχειρήσεις, ανάλογα με την πολιτική τους, παρέχουν, επιδοτούν ή επιβραβεύουν τους πωλητές τους με ειδικά πριμ ή άλλα προνόμια, όπως ταξίδια, αυτοκίνητα, ομαδική ασφάλιση κ.λπ. Ο Ειδικός Πωλήσεων μπορεί να απασχοληθεί σε πολλούς τομείς του χονδρικού και λιανικού εμπορίου, στα τμήματα πωλήσεων των διαφόρων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται με την πώληση καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών, σε αντιπροσωπείες εισαγόμενων προϊόντων κ.λπ. Ακόμη, μπορεί να απασχοληθεί σε εταιρείες του δημόσιου τομέα (π.χ. στο τμήμα πώλησης κινητών τηλεφώνων ή συνδέσεων με το διαδίκτυο του ΟΤΕ).
Εργασιακές Συνθήκες και Περιβάλλον: Οι συνθήκες εργασίες του επαγγέλματος είναι μάλλον δύσκολες και αρκετά κουραστικές, ιδιαίτερα στα μεγάλα καταστήματα, όπου υπάρχει φόρτος εργασίας. Η φύση του επαγγέλματος απαιτεί από τον εργαζόμενο να βρίσκεται σε συνεχή εγρήγορση για την εξυπηρέτηση των πελατών και την προώθηση των προϊόντων-υπηρεσιών της εταιρείας του. Αυτό σημαίνει ότι ο Ειδικός Πωλήσεων κατά τη διάρκεια της εργασίας του βρίσκεται σε συνεχή κίνηση και ορθοστασία, ενώ είναι υποχρεωμένος να μιλά συνέχεια, εξηγώντας και προσπαθώντας να πουλήσει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες στους πελάτες του.
Στις περιπτώσεις που ασχολείται με την έμμεση πώληση απαιτούνται, συχνά, πολλές μετακινήσεις για τις συναντήσεις που έχει ορίσει με τους πελάτες του.
Το ωράριο εργασίας του Ειδικού Πωλήσεων εξαρτάται από το ωράριο λειτουργίας του καταστήματος, γραφείου ή επιχείρησης όπου εργάζεται. Όταν δουλεύει εσωτερικός σε κατάστημα, μπορεί να εργάζεται με συνεχές ή διακεκομμένο ωράριο, ανάλογα με τις ανάγκες του καταστήματος, την εποχικότητα των προϊόντων, ή τη συγκεκριμένη εορταστική περίοδο κ.λπ. Όταν ασχολείται με την προώθηση προϊόντων ή υπηρεσιών (έμμεσες πωλήσεις) το ωράριο καθορίζεται σύμφωνα με τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες των πελατών που πρόκειται να συναντήσει.