Σήμερα, οι περισσότερες εταιρείες θεωρούν πως η οικονομική ευρωστία και οι δείκτες μέτρησης οικονομικών αποτελεσμάτων είναι ανεξάρτητοι από τους δείκτες που μετρούν την περιβαλλοντική και κοινωνική διακυβέρνηση και τα αποτελέσματά της. Ωστόσο μετά την πίεση της κοινωνίας των πολιτών και την υιοθέτηση μέτρων από την Ε.Ε. πολλές εταιρίες δημιουργούν στρατηγικές και σχετίζουν αξίες τόσο για τους μετόχους όσο και για την κοινωνία. Στόχος τους είναι να ευθυγραμμίσουν τα οικονομικά αποτελέσματα με τα πολυσχιδή ενδιαφέροντα και απαιτήσεις του κοινού.
Η ανάδυση ενός παγκόσμιου ενδιαφέροντος για τα θέματα προστασίας του περιβάλλοντος οδήγησε πολλές εταιρίες στο να επανασχεδιάσουν την επιχειρηματική τους στρατηγική; να θέσουν θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με τις απαιτούμενες δεξιότητες και την ευαισθησία που πρέπει να επιδεικνύουν τα στελέχη τους ιδιαίτερα κατά την εκπαίδευσή τους σε κάποια business school. Πώς μπορούμε να μετρήσουμε τον τρόπο με τον οποίο προωθούμε το επίπεδο ζωής και ευμάρειας μιας κοινωνίας ώστε να μην θυσιάσουμε τις προοπτικές των επόμενων γενεών; Πώς μπορούμε να εμπνεύσουμε τους υπεύθυνους ηγέτες του αύριο;
Πολλοί υποστηρίζουν πως υπάρχει ισχυρή σύνδεση μεταξύ των τύπων διοίκησης, της στρατηγικής σκέψης και της απόδοσης μιας επιχείρησης και επομένως η ποιότητα της εκπαίδευσης των manager αποκτά κομβική σημασία για την επιτυχία μιας επιχείρησης στο νέο περιβάλλον της πράσινης οικονομίας.
Απηχώντας την αγωνία και τις προσπάθειες 450 τμημάτων διοίκησης και μάνατζμεντ από όλο τον κόσμο, τα Ηνωμένα Έθνη εξέδωσαν το 2007 ορισμένες αρχές για την υπεύθυνη εκπαίδευση των στελεχών/manager. Ήταν ένα project που στόχο είχε να καλλιεργήσει κοινές ενιαίες αρχές που θα προωθούσαν τις αρχές της βιωσιμότητας τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στην υπόλοιπη κοινωνία.
Σε συνέχεια εκείνης της προσπάθειας διοργανώθηκε και το 3ο Παγκόσμιο Φόρουμ για την Υπεύθυνη Εκπαίδευση στο Management στα πλαίσια της Διεθνούς Συνόδου για το περιβάλλον στο Rio+20 με στόχο να αξιολογήσει τα αποτελέσματα και να καθορίσει τις μελλοντικές δράσεις. Μεταξύ άλλων προτάθηκε: η διδασκαλία εννοιών της βιώσιμης ανάπτυξης, το πρασίνισμα των σχολείων, η υποστήριξη τοπικών προσπαθειών και η δημιουργία ενός παγκόσμιου δικτύου ανταλλαγής πληροφοριών και καλών πρακτικών στον τομέα της βιώσιμης ανάπτυξης. Επιπλέον περισσότερα από 300 από τα καλύτερα Οικονομικά Πανεπιστήμια και Τμήμα Διοίκησης του κόσμου συμφώνησαν σε έναν κοινό οδικό χάρτη για την εκπαίδευση στο management, ο οποίος έχει ισχύ μέχρι το 2020 και βασίζεται σε συγκεκριμένες δεσμεύσεις για δράση (http://www.unprme.org/resource-docs/3rdPRMEGFRioDeclaration.pdf). Παρότι η συμμετοχή γίνεται σε εθελοντική βάση, τα μέλη είναι υπόλογα και θα πρέπει να παρουσιάσουν μια έκθεση προόδου προκειμένου η σχέση τους με το Παγκόσμιο Φόρουμ να μην διακοπεί.
Εκτός όμως από τα πανεπιστήμια αξίζει να αναφερθεί πως και ορισμένες παγκόσμιες εταιρίες, όπως η Boeing, έχουν υποστηρίξει τις προσπάθειες για την διαμόρφωση μιας κατάλληλης εκπαίδευσης στο management που θα λαμβάνει υπόψη τις προσπάθειες για βιώσιμη ανάπτυξη. Οι εταιρείες ζητούν από τους εκπαιδευτικούς φορείς τρία συγκεκριμένα εφόδια για τα στελέχη τους: ανάπτυξη δεξιοτήτων που θα προωθούν την βιώσιμη στρατηγική μιας εταιρείας, την ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στον επιχειρησιακό ρόλο μιας επιχείρησης και, τέλος, την εφαρμογή αρχών βιωσιμότητας που προκύπτουν από τη συνεργασία μεταξύ εταιρειών και προγραμμάτων MBA. Για να προωθηθεί η εφαρμογή περιβαλλοντικών πρακτικών από τις εταιρίες, οργανισμοί όπως το Παγκόσμιο Κέντρο Περιβάλλοντος προωθούν και καταγράφουν πρακτικές εταιρειών προκειμένου να ενισχυθεί αυτή η προσπάθεια.
Οι παραπάνω τάσεις στην εκπαίδευση ενός μάνατζμεντ δείχνουν πως η βιωσιμότητα αναδεικνύεται ως βασική έννοια στο περιβάλλον των επιχειρήσεων και θα έχει κεντρικό ρόλο στην εκπαιδευτική διαδικασία τόσο των μάνατζερ αλλά και γενικότερα των ηγετών του αύριο. Η μετάβαση, φυσικά, θα πάρει χρόνο και απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες μεταξύ ιδιωτικών και δημόσιων φορέων, καθώς και τοπικών και διεθνών παραγόντων. Ωστόσο, θα επιτρέψει μια παγκόσμια διάχυση της γνώσης, των δεξιοτήτων που απαιτούνται και που ορισμένοι επαγγελματίες έχουν ήδη αναπτύξει και ιδέες για στρατηγικές που θα επιτρέψουν ένα καλύτερο μέλλον για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
(Βλ. M. Barldi: Moving Toward Sustainable Prosperity. Arieh A. Ullmann, Academy of Management Review, 1985. Samuel B. Graves & Sandra A. Waddock, International Journal of Value-Based Management, 1999)
Παναγιώτης Χαρίτος