Πάνω από 200 E-Learning Προγράμματα

Δημιουργικότητα, το κλειδί για την επιτυχία. Χάρισμα ή ικανότητα; (μέρος 2)

Ερευνητικές ομάδες ψυχολόγων που ασχολούνται με τις γνωστικές λειτουργίες έχουν προσπαθήσει να σχεδιάσουν νοητικές ασκήσεις, οι οποίες να συμβάλουν στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας. Τα πειράματα που μετράνε την αποτελεσματικότητα των «ασκήσεων στη δημιουργικότητα» τις περισσότερες φορές γίνονται ως εξής:

  • Υπάρχουν δύο ομάδες εξεταζόμενων.

  • Στη μία ομάδα δίνεται μία «άσκηση στη φαντασία».

  • Στην άλλη ομάδα δεν δίνεται καμία άσκηση.

  • Στη συνέχεια δίνεται και στις δύο ομάδες μία άσκηση επίλυσης προβλήματος.

  • Αυτό που μετριέται είναι κατά πόσο υπάρχουν διαφορές στην επίδοση των δύο ομάδων στη δοκιμασία επίλυσης προβλημάτων.

Τα ευρήματα αυτού του είδους των μελετών συστηματικά δείχνουν ότι οι ομάδες που έκαναν «άσκηση στη φαντασία» είναι πιο αποτελεσματικές στην επίλυση προβλημάτων, σε ποσοστό ακόμη και 65%.

Οι «ασκήσεις στη φαντασία» συνήθως περιλαμβάνουν διαδικασίες όπως το να κατονομάσουν οι συμμετέχοντες τουλάχιστον έξι εναλλακτικές χρήσεις για συνηθισμένα αντικείμενα που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας μέσα σε 15'. Μία άλλη «άσκηση στη φαντασία» που έχει χρησιμοποιηθεί είναι το να περιγράψουν οι συμμετέχοντες αντικείμενα με ασυνήθιστους τρόπους, για παράδειγμα να αναφέρουν τα επιμέρους χαρακτηριστικά που τα απαρτίζουν και όχι τη χρήση τους. Η ομάδα του πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης προετοίμασε φοιτητές για να περιγράψουν αντικείμενα προσπαθώντας να εστιάσουν με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη λεπτομέρεια στο σχήμα, το μέγεθος και τα υλικά από τα οποία είναι φτιαγμένα.

Ένας άλλος τρόπος εξάσκησης είναι το να εκτελέσει κάποιος μία ρουτίνα της καθημερινότητάς του με διαφορετική σειρά από αυτήν που έχει συνηθίσει. Για παράδειγμα, στο πανεπιστήμιο του Radboud στην Ολλανδία, οι ερευνητές χώρισαν τους φοιτητές σε δύο ομάδες και τους ζήτησαν να ετοιμάσουν ένα σάντουιτς. Η μία ομάδα έφτιαξε το σάντουιτς με το συνηθισμένο τρόπο, ενώ η δεύτερη βάζοντας τα υλικά με αρκετά διαφορετική σειρά. Στη συνέχεια οι φοιτητές απάντησαν σε δοκιμασίες νοητικής ευελιξίας. Το κυρίως εύρημα ήταν ότι οι φοιτητές που συμμετείχαν στην ομάδα με τη διαφορετική σειρά είχαν καλύτερες επιδόσεις στις δοκιμασίες νοητικής ευελιξίας.

Έτσι, φαίνεται ότι ακόμη και πολύ απλές διαδικασίες μπορούν να «ξεμπλοκάρουν» τη δημιουργική σκέψη, βελτιώνοντας την επίλυση προβλημάτων στην καθημερινότητα. Οι «ασκήσεις στη φαντασία» φαίνεται ότι βοηθούν με το να θέτουν τους συμμετέχοντες σε ετοιμότητα για αυτήν τη νοητική κατάσταση, ενώ παρατηρώντας τις λεπτομέρειες και τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά είναι σε θέση να αυτοσχεδιάσουν με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα ώστε να επιλύσουν τα προβλήματα.

 

Παρόμοια οφέλη στη γένεση καινοτόμων ιδεών μπορούν να προέλθουν με το να αναστείλει την προσοχή του, δηλαδή με το να αφήσει κάποιος το μυαλό του να περιπλανηθεί. Έχει βρεθεί ότι κατά τη διαδικασία επίλυσης κάποιου δύσκολου προβλήματος μπορεί να είναι βοηθητικό το να αποσπάσει κάποιος την προσοχή του και να ασχοληθεί με κάτι άλλο, παρά να επιμένει να εστιάζει στο πρόβλημα που τον απασχολεί.

Ακόμη, εκτός από τη νοητική απόσταση που παίρνει κάποιος από αυτό το οποίο τον απασχολεί, κοινωνικοί αλλά και συναισθηματικοί παράγοντες μπορούν να αναστείλουν τη δημιουργική σκέψη. Έτσι το να αποστασιοποιηθεί κάποιος συναισθηματικά από αυτό που τον απασχολεί, για παράδειγμα με το να το σκέφτεται ως κάτι μακρινό, είτε σε απόσταση, είτε στο χώρο, έχει βρεθεί ότι ενισχύει τις ικανότητες επίλυσης προβλημάτων. Οι ερευνητές του πανεπιστημίου της Ιndiana υποστηρίζουν ότι η «ψυχολογική απόσταση» που διατηρείται οδηγεί τα άτομα να σκέφτονται με περισσότερο αφηρημένες έννοιες, κάνοντας τη σκέψη τους περισσότερο αποτελεσματική.

Οι παρακάτω συμβουλές μπορεί να συμβάλουν στη μεγιστοποίηση της δημιουργικότητας στο εργασιακό περιβάλλον:

  • Γίνε ειδικός: Η βαθύτερη γνώση βοηθάει στο να δεις τη σύνδεση μεταξύ των ιδεών.

  • Παρατήρησε όσο το δυνατόν πιο προσεκτικά το αντικείμενο που σε ενδιαφέρει.

  • Σκέψου ως λήπτης των υπηρεσιών που προσφέρεις.

  • Απόκτησε εμπειρίες: Όσο πιο μορφωμένος και γεμάτος είσαι από εμπειρίες ζωής τόσο μεγαλύτερο «δυναμικό ιδεών» έχεις.

  • Βγες από τη «ζώνη άνεσής» σου, λάβε μέρος σε δραστηριότητες που δεν είναι το δυνατό σου σημείο.

  • Συζήτησε με άτομα από άλλους επαγγελματικούς χώρους.

  • Κάνε διαλείμματα και απόσπασε την προσοχή σου από αυτό που σε απασχολεί. Οι νέες ιδέες προκύπτουν όταν χαλαρώσεις τον έλεγχο της σκέψης σου.

  • Προκάλεσε τον εαυτό σου με το να ξεφεύγεις από τις συνήθειές σου και να προσπαθείς να βρεις νέους τρόπους λειτουργίας στην καθημερινότητά σου. 

 

Προτεινόμενη βιβλιογραφία:

  1. E. G. Chrysikou: When Shoes Become Hammers: Goal-Derived Categoriza­tion Training Enhances Problem-Solving Performance. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, (32, 4) σελ. 935–942; 2006.

  2. C. B. Zhong, A. Dijksterhuis & A. D. Galinsky: The Merits of Unconscious Thought in Creativity. Psychological Science (19, 9) σελ. 912–918; 2008.

  3. S. L. Thompson-Schill, M. Ramscar & E. G. Chrysikou: Cognition without Control: When a Little Frontal Lobe Goes a Long Way. Current Directions in Psychological Science (18,5) σελ. 259–263; 2009.

  4. E. G. Chrysikou & S. L. Thompson-Schill: Dissociable Brain States Linked to Common and Creative Object Use. Human Brain Mapping (32, 4) σελ. 665–675; 2011.

  5. J. S. Mueller, S. Melwani and J. A. Goncalo: The Bias against Creativity: Why People Desire but Reject Creative Ideas. Psychological Science (23, 1)σελ. 13–17; 2012.

 

Δρ. Χαρά Τσέκου
Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια

 

Προγράμματα e-Learning

Uoa Gifts shop